WE CARE A LOT
“We Care A Lot (About Art In Public Space)”
4 april t/m 2 mei 2009
Werkperiode 4 t/m 12 april
Tentoonstellingsperiode 18 april t/m 2 mei 2008
opening zaterdag 18 april om 15.00 uur
Tentoonstelling en fietsroute “We care a lot…” 18 april t/m 3 mei
Open: wo. t/m za: 14.00-17.00uur
Documentatie van de verschillende werken is te zien in de projectruimte. Tevens kan men daar de plattegrond van de fietsroute verkrijgen (buiten deze tijden ook bij het restaurant Noorderstation).
Kunstenaars:
Wouter Nijland, Mieke Rinket, Nicolas Vionnet (CH), Wouter Sibum en
Aafke Weller.
Locatie: Noorderstation projectruimte NW, Kastanjelaan 1 Groningen
Organisatie: Sign en Medium Gallery
(Met dank aan Kunstraad, Groningen, SKpN)
(uit het verslag)
In de wijken bij het Noorderstation , eerder aangeduid als probleemwijken door voormalig minister Vogelaar (Vogelaarswijken), heeft de MediumGallery in opdracht van en samenwerking met Sign het project “We Care A Lot (About Art in Public Space)” uitgevoerd. Met dit project speelden zij in op de “sociale wijkverbetering” in de buurt zoals de overheid dat voorstaat. De vijf uitgenodigde kunstenaars hebben klussen/werken in opdracht van bewoners bij hen thuis uitgevoerd.
Met “We care a lot (About Art In Public Space) werd de betekenis en waarde van het kunstwerk en de rol van de kunstenaar uitgedaagd. Daarbij werd gespeeld met de omstandigheden en voorwaarden die aan kunst gerelateerd lijken te zijn. Aan de ene kant dienden de karweien ter verbetering van de wijk, waarbij een sociale factor meespeelde. Aan de andere kant werden de “klussen” wel gepresenteerd in een kunstcontext.
Met dit project werden verschillende vragen verkend die dit gegeven oproept. Zo kan er een verschil zijn in gezichtspunt tussen kunstbeschouwers en wijkbewoners bij wie de “karweitjes” plaatsvinden. Wat blijft er over van de autonomie van het kunstwerk onder deze omstandigheden? Met betrekking tot de kunstenaars is de vraag: hoe gaan zij om met hun individuele artistieke inbreng en keuzes bij de verschillende werkzaamheden en hun rol als “wijkverbeteraar”. En in hoeverre wordt het karwei tot een eigen kunstwerk gemaakt?
“We Care A Lot (About Art In Public Space)” manifesteert zich tevens als “community art” en dat raakt tevens de discussie over de praktijk waarbij kunstenaars worden ingezet als sociaal dienstverleners bij wijkverbetering. De kunst wordt hierbij aangewend om de leefbaarheid en de sociale veiligheid te verbeteren “We Care A Lot (About Art In Public Space”) draaide dit om. In plaats van kunst als katalysator bij wijkverbetering vonden er daadwerkelijk praktische verbeteringen plaats welke daarna weer als kunst gepresenteerd werden, compleet met kunst/fietsroute en een tentoonstelling.
UITVOERING & RESULTATEN:
Werkperiode 4 t/m 12 april
De 5 kunstenaars: Wouter Nijland, Mieke Rinket, Nicolas Vionnet (CH), Wouter Sibum en Aafke Weller werden verzocht om op zoek te gaan naar praktische verbeterpunten in de wijk. Daarvoor waren flyers met een oproep voor klussen verspreid in de omgeving. Daaruit maakten de kunstenaars een selectie. De oproep gaf duidelijk aan dat het geheel een kunstproject was maar dat de klussen echt ter verbetering diende van een slechte omstandigheid bij een privé-persoon. Merkbaar was toch een verschil in gezichtspunt van de bewoner en de kunstenaars; er was enige argwaan ook omdat het gratis was en omdat men een tegenstelling ervoer in wat kunstenaars zouden moeten zijn en het feit dat het praktisch nut had.
Uiteindelijk werden er 5 diverse klussen geselecteerd van uiteenlopende aard met verschillende sociale omstandigheden. In plaats van een autonoom kunstwerk te creëren, hebben de kunstenaars deze verbeterpunten aangepakt en ze van een titel voorzien, waarna deze karweitjes als kunstwerken in hun kunstroute werden opgenomen. De kunstenaars hadden voor dit project dus een aan voorwaarden verbonden artistieke vrijheid en hebben naast hun uitgevoerde werk de titel van het werk aangeleverd. Deze was zichtbaar op een officieel tentoonstellingsbordje bij de betreffende locatie (particuliere woning) aangevuld met naam, jaartal en materiaal.
Tentoonstellingsperiode 18 april t/m 2 mei 2009
Open: wo. t/m za: 14.00-17.00uur
De projectruimte deed dienst als informatiecentrum en vertrekpunt voor de kunst/fietsroute. Bij de balie was de flyer af te halen, die behalve een routebeschrijving, de namen en bijbehorende locaties bevatte van de kunstenaars, alsmede de titels, foto’s en beschrijving van de werken. Tevens was hier beeldverslag te zien van de wederwaardigheden tijdens de werkperiode.
De flyers, posters, vouwblad en buttons hadden allemaal dezelfde herkenbare, grafische stijl. Dit voor de uniformiteit en om het gehele project als professionele, en plausibele kunstroute te kunnen presenteren.
Op zaterdag 18 april was de opening met rondleiding op de fiets door Feiko Beckers bij elke locatie/titelbordje vertelde hij wat er plaats had gevonden en onder welke omstandigheden en ervaringen.
Twee bewoners nodigden de groep zelfs uit om binnen de resultaten te bekijken. Dit gaf een goede indruk van de wijk en wat er op individueel niveau kan spelen (dronkenschap, diefstal, werkeloosheid, ziekte, isolement).
TEKST RONDLEIDING
Wouter Nijland ‘Tuin’
Tijdens zijn omzwervingen in de Korrewegwijk ontmoette Wouter Nijland ene Gerard, een ex-dakloze die in de deuropening van zijn woning van de vroege voorjaarszon aan het genieten was. In het kader van het project vroeg Nijland hem wat hij voor hem kon doen. Hoewel duidelijk was dat hij en zijn vriendin er een huishouden van Jan Steen op na hielden, zag Gerard niets in Nijlands aanbieding om op te ruimen of schoon te maken. Na een aantal malen te hebben aangegeven dat hij niets nodig had, was het enige wat hij kon bedenken een avondje uit eten met zijn vriendin. Nijland stemde hiermee in met de voorwaarde dat ze bij wijze van documentatie foto’s van elkaar zouden maken.
Toen Nijland twee dagen later weer bij hen kwam om hen te vragen hoe het etentje was geweest en de genomen foto’s op te halen, bleek er van een avondje uit geen sprake te zijn geweest. In plaats daarvan hadden ze ruzie gehad en was de envelop met geld voor het etentje, die Nijland hen gegeven had, zoekgeraakt. Uiteindelijk werd het geld alsnog opgeduikeld en besloot Nijland zijn bijdrage aan We Care A Lot elders te realiseren.
Hij kwam terecht bij Miriam, een gescheiden Iraanse vrouw, die graag haar tuin opgeknapt zou willen hebben, zodat ze er de aankomende zomer gebruik van zou kunnen maken. Nijland ruimde de tuin op, verwijderde het onkruid en plaatste onder andere een parasol en hing bloembakken aan de schutting. Hij gaf zijn werk vervolgens de in het Farsi vertaalde titel ‘Tuin’ mee.
Waar veel bewoners argwanend of afwijzend op voorstellen tot hulp reageerden, greep Miriam de hulp van Nijland met beide handen aan. Want nadat Nijland de tuin opgeknapt had, vroeg Miriam hem zonder schroom of hij ook nog tijd had om een bankstel naar haar ex-man te brengen.
Mieke Rinket ‘We Care A Lot About Ivy In Private Space’
Mieke Rinket realiseerde haar bijdrage in de Timorstraat, middenin de Indische buurt. Op nummer 45 woont Maurice Holt die haar de weelderige klimop toonde die naast zijn deur groeit. Hij vertelde haar dat deze klimop herhaaldelijk gesnoeid wordt door de gemeente als deze op het punt staat om zijn hal binnen te groeien. Iets waar Maurice absoluut geen probleem mee zou hebben. Om alsnog aan deze wens van Maurice te voldoen realiseerde Rinket een muurschildering in zijn hal, zodat de klimop gewoon in zijn woning doorloopt, ongeacht hoe vaak de gemeente zijn klimop ook snoeien. Rinket schakelde hiervoor de hulp in van buurtgenoot Sven Jungman, die uiteindelijk de muurschildering maakte.
Rinket gaf haar werk de volgende titel mee: We Care A Lot About Ivy In Private Space, een verhaspeling op de titel van het project
Nicolas Vionnet ‘It is safe now, you can come back‘
Ook de Zwitserse kunstenaar Nicolas Vionnet realiseerde zijn werk in de Timorstraat. In de achtertuin van Odette van Bruggen plaatse hij een nieuwe tuindeur, die het kapotte lege hekje dat er aanvankelijk stond verving. Odette had namelijk nogal last van kleine diefstallen uit haar tuin, die met de plaatsing van de hoge tuindeur verleden tijd zouden moeten zijn. Hiermee zorgde Vionnet er niet alleen voor dat haar tuin er opgeknapt uitzag, maar ook dat deze veiliger werd.
Hoewel Odette uit alle mogelijke kleuren kon kiezen voor haar nieuwe tuindeur, koos ze uiteindelijk voor dezelfde blauwe kleur als al het overige schilderwerk van de woningbouwvereniging.
De titel van Vionnet werk is een hommage aan een project van de Israëlische kunstenaar Ronen Eidelman. Met zijn project It is safe now, you can come back stelde hij voor om van de Duitse deelstaat Thüringen een nieuwe Joodse staat te maken. Onder de slogan It is safe now, you can come back riep hij in Israël wonende, van oorsprong Duitse Joden op om vervolgens terug naar Duitsland te keren.
Waar het project van Eidelman een concept bleef, realiseerde Vionnet dit met zijn werk wel tastbaar, hoewel op microformaat. In plaats van een veilig land voor een gehele bevolkingsgroep, realiseerde Vionnet een veilige tuin voor haar enkele bewoner.
Wouter Sibum ‘The Physical Impossibility of a Gallery in the Mind of a New Tenant’
Wouter Sibum realiseerde zijn werk in het voormalige pand van de Medium Gallery. Hij droeg bij aan de vorig jaar voltooide renovatie door een nieuwe vloer te leggen in de hal en in de keuken. Deze twee ruimtes zijn tijdens de drieënhalf jaar dat de woning dienst deed als galerie het meest intensief gebruikt tijdens tentoonstellingen en met name tijdens openingen. Door juist deze versleten vloer te vervangen, wiste Sibum de laatste verwijzing naar het gebruik van de woning als galerie uit, waardoor hij het weer geheel als normale woning opleverde.
Met de titel, een parafrasering op een titel van de Britse kunstenaar Damien Hirst, geeft Sibum de verwarring weer bij de nieuwe huurder die er niets van snapte toen hem werd uitgelegd dat zijn nieuwe woning ooit als galerie voor jonge, plek-specifieke kunst had gediend.
Overigens lukte het Sibum niet om de vloer op tijd te leggen, door een incident dat de precaire situatie van de Indische buurt, op pijnlijke wijze illustreert. Een dag voor dat Sibum de nieuwe vloer zou installeren werd er namelijk in de woning ingebroken en werden er meerdere bezittingen van de nieuwe huurder meegenomen, waaronder zijn televisie. Omdat de politie nog sporenonderzoek wilde doen, vroegen ze de nieuwe huurder vooral niet te veel te veranderen in het nieuwe huis, wat een nieuwe vloer uiteraard wel gedaan zou hebben.
Aafke Weller ‘Alles is in orde’
Voor haar bijdrage aan We Care A Lot…, ging Aafke Weller op bezoek bij Reini die aan het einde van de Korreweg woont. Ze ordende daar de collectie schilderijen en tekeningen die Reini dagelijks in de sociale werkplaats maakt. Weller ordende ze in verschillende categorieën, op basis van de verschillende thema’s van de schilderijen en tekeningen. Ze beschilderde een ladenkast waarin ze categorien als droomlandschappen, poezen, bloemen en kikkers in onderverdeelde.
De dualiteit, alsmede het sociale aspect van We Care A Lot…, werd in Wellers project zichtbaar toen Reini aan de motieven van Weller begon te twijfelen. Was ze nu bezig haar te helpen of was ze enkel bezig met de realisering van een kunstwerk? Het kostte Weller veel van haar overredingskracht en een heus etentje om Reini er van te overtuigen dat beide elementen naast elkaar kunnen bestaan. Dat, zoals het project van de MediumGallery het ook voorstond, Weller zowel bezig was met een kunstwerk als het tastbaar helpen van een bewoner in één van de Vogelaarwijken.
Op de plattegrond /vouwfolder stonden foto’s en een korte omschrijving.
Over het Project als geheel:
De gelaagdheid werd interessant en spannend gevonden door de kunstenaars en anderen maar ook controversieel, cynisch en het project was op verschillende manieren te benaderen. Het geheel was in een kunstcontext gegoten, dat was ook de kracht en de autonomie en het cynische ervan. De omkering was als commentaar op het inzetten van kunstenaars bij een sociaal project interessant en een statement. Nu werden klussen in feite in hun basis non-kunst; (letterlijk) tot kunst betiteld.
Sign en MG stelden de kunstenaars voor het blok: doe simpelweg een karwei. Toch ontkwam men er niet aan om er een artistiek aspect aan toe te kennen.
Het commentaar op een bepaalde ontwikkeling in de kunst was cynisch te noemen aangezien de kunstenaar letterlijk werd ingezet/gebruikt als klusjesman maar tevens werden de wijkbewoners die van de verbeteringen profiteerden uiteindelijk net zo gebruikt om een statement te maken binnen de kunstcontext.
Om wat dit project aangeroerd heeft, verder uit te werken heeft het bredere inbedding nodig en is het gebaat met veel discussie. ‘We care a lot ‘heeft door de combinatie van wijkverbetering/kunstproject nogal wat vragen opgeroepen (ook in de Groninger kunstwereld) en was in zoverre nuttig. Om dit verder uit te diepen heeft het een andere opzet of /en vervolg nodig, inclusief theorie. Ook omdat het met de hoedanigheid/functie van personen speelt raakt het de psychologie/sociologie.